Vertrouwen versus wantrouwen

Vertrouwen versus wantrouwen. Vertrouwen is een basisbehoefte bij elk mens en tegelijk vaak een probleem tussen mensen. Vanuit het grotere geheel gezien is er op dit moment zeer weinig vertrouwen in de samenleving. Ik kan het nog verder uitlijnen, maar ik denk wel dat je als lezer begrijpt wat ik bedoel.

Volgens Erik Erikson, een Duits psycholoog-psychoanalyst, wordt de basis van vertrouwen of wantrouwen in het eerste levensjaar gelegd. Volgens Erikson zijn psychische problemen terug te brengen door een niet integreren of overbruggen van tegenstellingen tijdens een vroegere psycho-analytische fase in de ontwikkeling. Zo heeft hij 8 fasen uitvoerig beschreven in één van zijn boeken ‘Het kind en de samenleving’.

Vertrouwen is een wezenlijke voorwaarde om fijne relaties op te bouwen. Een samenleving kan pas door vertrouwen en samenwerking. Vertrouwen gaat heel ver en als daar in de basis iets fout is gelopen, dan wordt het hebben van vertrouwen zeer lastig.

Stel dat je je openstelt voor een nieuwe relatie. Bij elke nieuw begin voel je optimisme en gedrevenheid, hoewel ook voorzichtigheid. Naarmate dat het contact met voldoende vertrouwen groeit, zal die voorzichtigheid afnemen.
Er is ruimte om met elkaar te delen wat er in je omgaat, wat je voelt, waar je tegenaan loopt, welke je behoeften en verlangens zijn. Het hebben van vertrouwen betekent dat je erkent menselijk te zijn en dat je soms kunt uitglijden. Je kunt elkaar vergeven vanuit het erkennen dat je soms uitglijdt.

Soms gaat het vertrouwen wankelen, maar het vertrouwen herstelt zich. Vooral binnen een intieme relatie is het belangrijk om vertrouwen te stellen; sommigen kunnen het en anderen zeer moeilijk of helemaal niet.
– Stel dat je je openstelt voor een nieuwe relatie. Je hebt een aantal relaties achter de rug door het bedrog of verraad van de ander. De nieuwe persoon die zal wel anders zijn, dat hoop je. Door wat je hebt ervaren, ben je op je hoede. Je wilt zeker zijn dat je dit keer de juiste potentiële partner hebt aangetrokken, dus wil je alles over deze persoon weten. Je zoekt alles uit, je wilt alles weten.
Sommige gebeurtenissen of verhalen zie je meteen als een teken van niet te vertrouwen, je ziet bepaalde dingen als een bevestiging, terwijl dat daar helemaal geen reden voor hoeft te zijn. Je blijft op je hoede en blijft dingen uitpluizen over zijn of haar levenswandel. Dat kan dus wel heel ver gaan.

Je kunt je wel voorstellen dat dit in een intieme relatie in de weg staat. Agressieve en onterechte beschuldigingen en verdachtmakingen vormen de basis van een beginnende relatie. Partners van deze mensen moeten altijd hun trouw bewijzen, hun gedrag verrechtvaardigen en eventuele slechte intenties ontkennen. Wantrouwen belemmert het aangaan van hechte relaties. Het kan wel veranderen als je bereid bent om het vertrouwensthema aan te pakken. Vertrouwen en overgave creëren een hechte en fijne verbinding, ook al glijd je wel eens uit, het vertrouwen is geankerd.
– Stel dat je je openstelt voor iemand. Je bent zeer enthousiast over een nieuwe ontmoeting, het is alles fantastisch en veelbelovend. De persoon in kwestie neemt het niet zo nauw met afspraken, laat niets weten, contacteert je met één of andere smoes. Je vergeeft het deze persoon. De daarop volgende keer word je geblokkeerd omdat je voor deze persoon vervelende vragen stelt. Je zit in zak en as. Je snapt het niet want dit is de droomman of -vrouw van je leven. Hier is het duidelijk dat je een redelijke gezonde manier van achterdocht mist en niets hebt geleerd van het verleden. Naïeve mensen gaan vastberaden door, negeren alle waarschuwingen en krijgen regelmatig met verraad en emotionele teleurstellingen te maken. Ik hoor overwegend in een consult: ‘ik hou zoveel van hem of van haar’. Mijn vraag daarbij is dan: ‘Hoeveel hou je van jezelf?’ En daarover gaat het precies.
Zelfliefde en zelfvertrouwen. Zelfliefde in zelfvertrouwen. Een thema waar gigantisch mee geworsteld wordt.

Bij een aantal vragen kun je zelf onderzoeken of je worstelt met vertrouwen, wantrouwen en/of naïviteit:

– Is jouw ervaring dat je maar zeer weinig mensen kunt vertrouwen? Ze lijken wel aardig te zijn, als je maar aanzien hebt, geld of macht. Ze zijn niet echt loyaal.
– Je moet altijd op je hoede zijn, op je tellen letten, je kunt niemand echt vertrouwen nemen, want ze vertellen het zo door.
– Je voelt je onzeker, angstig, gespannen en heel kwetsbaar.
– Je trekt je zeer gemakkelijk terug, je schermt jezelf af, je vertelt niets meer over jezelf.
– Je herinnert je situaties waarin je vertrouwen systematisch afbrokkelden.
– Je stelt je altijd de vraag om welke reden iemand zorgzaam en lief met je omgaat. Wat is de verborgen agenda? Wat wil hij of zij van je?
– Je houdt het wantrouwen in stand door niet openhartig te zijn met andere mensen. Je luistert heel goed wat anderen mensen zeggen en hoe ze zich gedragen. Je hoort collega’s roddelen over iemand, terwijl ze net ervoor poeslieve complimentjes gaven aan die collega. Je blijft heel scherp en waakzaam.

Een zeker mate van gezonde achterdocht, gezond wantrouwen lijkt me wel verstandig, want inderdaad heb ik toch zelf ervaringen gehad die me getoond hebben dat niet iedereen loyaal, integer en te vertrouwen is. Het beste in de mens zien is mooi, ik kies ook wel heel zorgvuldig met wie en wat ik iets deel.
Niets is wat het lijkt.

Inspirerende hartegroet
Mieke Box 45