De geconditioneerde mens

heeft het zwaar. We horen de kreet, geconditioneerd, steeds vaker. We hebben het ook wel over geconditioneerd gedrag. Dat is gedrag dat automatisch gaat en we overnemen van anderen. Met name van onze ouders. We zijn er heel snel aan gewend. Kijk maar als jij in je keuken een andere indeling hebt gemaakt, hoe vaak je een kastje of lade opentrekt en dan denkt, oh nee, dit heb ik veranderd. De een moet er om lachen, de ander die baalt van zichzelf.

Geconditioneerd wil zeggen, je hebt het zo vaak op een bepaalde manier gedaan, gezien, gehoord, dat je het als een gewoonte bent gaan zien en zonder na te denken, erbij, het hebt overgenomen.

Kinderen zijn hele goede voorbeelden er in. Ondanks dat baby’s nog niet kunnen spreken, leren ze elke dag ongelooflijk veel. Als jij elke dag op hetzelfde tijdstip iets doet, weet de baby niet beter, gevoelsmatig dat het tijdstip er is voor het ritueel.

Huisdieren weten dit ook, die hebben ook geconditioneerd gedrag. Wandel jij op bepaalde vaste tijdstippen, zal je hond je voor het zover is, al even duidelijk maken dat het bijna tijd is om te vertrekken.

Geconditioneerd gedrag heeft dus een positieve kant. Als we iets maar vaak genoeg zien of horen, maken we het ons eigen. Maar geconditioneerd gedrag heeft ook een negatieve kant. Bij kinderen zie je dat ze heel snel dingen oppikken die eigenlijk niet goed voor ze zijn. En als ouders verkeerd worden aangeboden. Een kind heeft bestaansrecht en dat vergeten we nog wel eens.

Als je als kind altijd te horen krijgt, houd je mond, jij weet het niet. Luisteren, dan ontwikkelt dit kind een bepaald gedrag. Het conditioneert zichzelf, door bijvoorbeeld zichzelf weg te gaan cijferen. Of het kind gaat juist schreeuwen, dreinen, zich laten horen. Ouders die zich niet bewust zijn dat we conditioneren, zullen hier geen acht op slaan.

De gevolgen op latere leeftijd van verkeerd aangeleerd geconditioneerd gedrag, zijn desastreus. De gevolgen kunnen voor deze kinderen heel groot zijn. Ze zijn angstig, star in hun houding. Hebben het gevoel zich niet op de voorgrond te moeten zetten, want ze denken, als ik dat doe, krijg ik straf. Hier waak ik wel voor. Relaties aangaan is moeilijk, aangezien ze geleerd hebben zichzelf weg te cijferen, of juist heel erg op de voorgrond gaan treden, omdat ze zich als kind niet in een keurslijf geduwd wilde voelen.

Geen enkel mens redt het in de wereld door zichzelf alsmaar weg te cijferen of blufpoker te spelen. Beiden hebben een masker op, voortkomend uit verkeerd geconditioneerd gedrag in hun jeugd. Maar ja, als je je ruimte om jezelf te mogen zijn en te ontdekken niet hebt gekregen, weet je op latere leeftijd niet beter dan, dit is het. Automatisch duikt die weg.

Zo zorgt geconditioneerd gedrag er op latere leeftijd voor dat die personen opnieuw in een soort van heftige puberteit terecht komen. Zo na het veertigste levensjaar beginnen ze diep van binnen gevoelens te ervaren die ze niet kennen.

Dan kan het zomaar zijn, dat je alles in je leven ineen waardeloos vindt, en de deur uit moet, letterlijk als een gevoel van nu ben ik aan de beurt, ik wil vrijheid, ik wil ruimte, ik wil eindelijk mijn eigen ding eens gaan doen.

Dat we daarbij eerst de schuld neerleggen bij iedereen om ons heen, dat dit een verkapte schuldneerlegging is naar de ouders, daar heeft de persoon geen idee van. Die bewustwording volgt een paar jaren later. Als we door veel fases heen zijn gegaan. Die fases die nodig zijn om datgene wat we hebben gemist in onze jeugd, alsnog eigen te maken.

Waak voor verkeerde conditionering, tijdens de opvoeding, geef kinderen de ruimte voor zelfontplooiing, zelfontdekking, zodat ze zelf grenzen moeten leren bepalen. Dat ze leren te vallen en op te staan.

Want wie weet, als je naar jezelf durft te kijken, weet je diep van binnen dat ook jij knap last hebt of nog hebt van het verkeerd aangeleerde geconditioneerde gedrag uit je jeugd. Misschien een goed idee om eens een Wicca te raadplegen.